Themavoorbereiding
Tijdens deze sessie duiken we samen in de leerdoelen van het nieuwe thema! Welke doelen komen aan bod, hoe kun je deze effectief introduceren en hoe zorg je ervoor dat er voldoende kennis wordt overgedragen? We zorgen niet alleen voor een inspirerende thema-opening, maar bieden je ook voldoende handvatten om er een boeiend, kennisrijk en betekenisvol thema van te maken.
We besteden aandacht aan het in samenhang aanbieden van kennis, houding en vaardigheden. Het werken met concrete lesdoelen is essentieel, omdat dit zorgt voor een duidelijke focus in je lessen. Deze aanpak pas je al toe vanaf het eerste themamoment in de rode fase.
Effectieve instructie binnen wereldoriëntatie
Effectieve instructie is doelgerichte, heldere en stapsgewijze begeleiding waarmee leerlingen actief en uiteindelijk zelfstandig tot leren komen. Tijdens dit verdiepingsuurtje richten we ons op het geven van effectieve instructie binnen wereldoriëntatie en thematisch werken in de klas. De focus ligt op het aanleren van vaardigheden die leerlingen nodig hebben in een onderzoekende en ondernemende leeromgeving. Wat vraagt dit van jou als leerkracht? En hoe geef je doelgerichte begeleiding bij vaardigheden zoals kritisch denken, samenwerken, plannen, presenteren en reflecteren?
We gaan praktisch aan de slag met krachtige instructies en werkvormen die je helpen om stap voor stap toe te werken naar meer zelfstandigheid bij je leerlingen. Daarbij combineren we het aanwakkeren van nieuwsgierigheid met het bieden van structuur binnen het thematisch werken.
Woordenschat en coöperatieve werkvormen
Effectieve woordenschatontwikkeling begint bij het activeren van wat leerlingen al weten, en het doelgericht aanbieden van nieuwe begrippen in context.
Tijdens dit verdiepingsuurtje verdiepen we ons in de kenmerken van goed woordenschatonderwijs binnen het thematisch werken met de Regenboog Wereldkist.
Een mindmap is een krachtig hulpmiddel, maar er is meer! We gaan aan de slag met praktische werkvormen waarmee je de thematische WAK-woordenschatlijsten effectief inzet bij het activeren én uitbreiden van voorkennis. Zo bouwen leerlingen betekenisvolle taal op die direct verbonden is aan de inhoud van het project — en steken ze meer op van de leerstof.
Onderzoeksvragen en antwoorden
Het stellen van een goede onderzoeksvraag blijkt in de praktijk één van de lastigste onderdelen om als leerkracht effectief te begeleiden. Wanneer is een vraag écht onderzoekbaar? Gaat de vraag voldoende de diepte in, en sluit deze aan bij de leerdoelen? Kunnen kinderen er genoeg informatie over vinden, en leren ze er daadwerkelijk iets van?
Tijdens dit verdiepingsuurtje krijg je concrete handvatten en tips om leerlingen te begeleiden bij het formuleren van onderzoeksvragen die passen bij het project én bij het niveau van elk kind in de klas. Met praktische en toepasbare werkvormen leer je hoe je met elke klas tot verdiepende vragen kunt komen — en hoe je dat stap voor stap aanpakt.
Daarna richten we ons op de fase waarin kinderen op zoek gaan naar antwoorden. Wat is jouw rol in dit proces? Hoe stimuleer je zelfstandig werken en kritisch bronnengebruik, bijvoorbeeld met behulp van de Biebbox? En hoe begeleid je leerlingen die extra ondersteuning of juist meer uitdaging nodig hebben? We brengen structuur aan in deze groene fase en laten zien hoe je het zoekproces betekenisvol én haalbaar maakt voor alle leerlingen.
Leerkrachtgeleide lessen
Tijdens dit verdiepingsuurtje gaan we in op de structuur en het belang van leerkrachtgeleide activiteiten binnen onderzoekend leren en thematisch werken. Vaak krijgen we de vraag: “Hoe zorgen we ervoor dat er voldoende kennis wordt aangeboden?” Onderzoekend leren is immers niet alleen maar “jongens succes, ik ben benieuwd wat jullie te weten komen.” We laten je zien hoe je binnen een thema structuur kunt aanbrengen in je lessen, zodat leerlingen niet alleen zelf op ontdekking gaan, maar ook de nodige kennis en vaardigheden opdoen. Uiteindelijk ben jij als leerkracht verantwoordelijk en wil je zorgen voor een goede balans tussen kennisaanbod en het werken aan onderzoeksvragen.
Je leert hoe je leerkrachtgeleide lessen effectief inzet binnen de rode, oranje en groene fase van het themaproces. We hebben het over de hoeveelheid lessen en maken de invulling hiervan praktisch en concreet. Hierbij zorgen we voor een balans tussen kennisaanbod en het ontwikkelen van vaardigheden zoals het maken van aantekeningen, kritisch omgaan met informatie, zelfreflectie en het gebruik van digitale tools. Zo bied je niet alleen kennis aan, maar help je leerlingen ook belangrijke vaardigheden te ontwikkelen die ze nodig hebben in hun leerproces.
Leerkrachtgestuurd vs. kindgericht
Tijdens dit verdiepingsuurtje gaan we in op de balans tussen leerkrachtgestuurd en kindgericht onderwijs binnen de kennisrijke Leskrachtthema’s. Het is van belang om oog te hebben voor de paradoxale combinatie van spontane inbreng door kinderen en de onderwijsdoelen. In de ideale situatie beïnvloeden de inbreng en initiatieven van kinderen de koers van een activiteit of thema, maar bepalen deze niet het onderwijsaanbod. Het is jouw taak als leerkracht om doelen te stellen en deze herhaaldelijk aan bod te laten komen, terwijl je voortdurend afweegt hoe je richting geeft aan het thematische project.
Je leert hoe je van hapklare lessen naar een flexibeler, pedagogisch gericht onderwijsmodel kunt schakelen, waarbij de instructie wordt aangepast aan de behoeften van de leerlingen. We kijken naar hoe je naast kennis ook de ontwikkeling van metacognitieve vaardigheden kunt stimuleren. Aan de hand van een voorbeeldles leer je hoe je een balans kunt vinden tussen de inbreng van kinderen en het realiseren van de kerndoelen, zonder de leerdoelen uit het oog te verliezen.
